เทคนิคการจัดเรียงหนังสือขึ้นชั้น

เมื่อห้องสมุดทำการจัดหนังสือตามชนิดของหนังสือแล้ว จะเขียนเลขหมู่ไว้ที่สันหนังสือ เพื่อสะดวกแก่การเก็บหนังสือเข้าชั้นได้ถูกที่ ห้องสมุดบางแห่งมักจะเขียนเลขหมู่หนังสือและตัวย่อนามสกุลคนแต่งถ้าคนแต่งเป็นชาวต่างประเทศไว้ที่สันหนังสือ

สำหรับสำนักหอสมุดกลาง มหาวิทยาลัยรามคำแหง มีหนังสือเป็นจำนวนมากทั้งภาษาไทยและภาษาต่างประเทศ จึงใช้ระบบการจัดหมู่แบบรัฐสภาอเมริกัน คือ แบ่งออกเป็นหมวดใหญ่ 20 หมวด ใช้อักษรโรมันตัวใหญ่ A-Z ยกเว้น I O W X Y ภายใต้แต่ละหมวดแบ่งออกเป็นหมวดย่อย ประกอบด้วยตัวอักษร 2 ตัว หรือ 3 ตัว ภายใต้หมวดใหญ่และหมวดย่อย มีการแบ่งให้ละเอียดโดยเพิ่มเลขหมู่ตั้งแต่ 1-9999 เช่น QA และยังมีเลขประจำของผู้แต่งอีกด้วย เรียกว่า “เลขหนังสือ (Book number)” หรือ “เลขของผู้แต่ง (Auther number)” เพื่อแสดงความแตกต่างระหว่างผู้แต่งที่มีอักษรย่อตัวเดียวกัน และแต่งหนังสือในหมวดเดียวกัน เลขหมู่หนังสือรวมกับเลขหนังสือ เรียกว่า “เลขเรียกหนังสือ (Call number)” เป็นเลขที่ผู้ใช้บริการถามหาหนังสือเล่มนั้น ๆ? เช่น

QA
76
ส286

QA? 76? คือเลขหมู่หนังสือ? ส? คือ? อักษรตัวแรกของชื่อผู้แต่ง?? 286? คือเลขหนังสือหรือเลขผู้แต่ง? สำหรับผู้แต่งที่เป็นคนไทยนี้ใช้ตัวย่อของชื่อผู้แต่ง? เพราะคนไทยนิยมเรียกชื่อมากกว่านามสกุล? แต่ถ้าเป็นภาษาต่างประเทศ? อักษรตัวแรกหลังจากเลขหมู่หนังสือจะเป็นตัวแรกของนามสกุล? เช่น

QA
76
.A48

QA? 76? คือเลขหมู่หนังสือ? อักษรตัวแรกคือนามสกุลของผู้แต่งในที่นี้ผู้แต่งชื่อ? Vangalur S. Alagar?? “A”? คืออักษรตัวแรกของนามสกุล? 48? คือเลขหนังสือหรือเลขผู้แต่ง

การจัดเรียงหนังสือบนชั้นของฝ่ายบริการผู้อ่าน? ใช้หลักเกณฑ์ในการจัดเรียงดังนี้

-? จัดจากเลขน้อยไปหาเลขมาก
-? จัดเรียงจากซ้ายมือไปขวามือ
-? จัดจากชั้นบนลงมาชั้นล่าง

ภาพ หลังจากจัดเรียงหนังสือขึ้นชั้น

ขั้นตอนการจัดเรียงหนังสือขึ้นชั้นบริการ

1. แยกหนังสือออกเป็นหมวดใหญ่? A ? Z? เช่น? A, B, C, D, E, F, J, K, L, M, N, P, Q, R, S, T, U, V, Z
   
2. แยกหนังสือตามหมวดหมู่ย่อย เช่น? BF, DS, GV, HF, JA, KT, LB, QA, QB, QC, QD, QK, QL, RA, SB, TK, UB, ZA
   
3. ในกรณีที่หนังสือภาษาไทยและภาษาต่างประเทศมีเลขหมู่หนังสือเดียวกัน ให้เรียงภาษาไทยมาก่อนภาษาต่างประเทศ
   
4. ถ้าเลขหมู่หนังสือหมวดใหญ่และหมวดย่อยซ้ำกัน ให้เรียงตามลำดับตัวอักษรผู้แต่ง จาก? ก ? ฮ? หรือ? A ? Z
   
5. ในกรณีที่หนังสือนั้นเป็นหนังสือชุด? มีหลายเล่มจบ? จะมีคำว่า”ล.1″? “ล.2” หรือ? “V.1”?? หรือ “V.2”? ให้เรียง?? ล.1? มาก่อน? ล.2? หรือ? V.1? มาก่อน? V.2 เช่น
   KTP???????????????????? KTP????????????????????? KTP
   3138??? ??? ??? ?????? 3138??? ??? ??????????? 3138
   ร176??? ??? ??? ?????? ร176???????????????????? ร176
   2549??? ??? ?????????? 2549??? ??? ?????????? 2549
   ล.1??? ??? ??????????????? ล.2??? ??? ??????????????? ล.3
   
6. ในกรณีที่มีปีพิมพ์? ต่อท้าย? เลขผู้แต่งและเลขหมู่หนังสือหมวดใหญ่? และหมวดย่อยเหมือนกัน? ตลอดจนอักษรผู้แต่งเป็นคนคนเดียวกัน??????? หนังสือชื่อเรื่องนั้น? มีการพิมพ์หลายครั้งจะปรากฏเลข? พ.ศ. หรือ? ค.ศ.? ให้เรียงเล่มที่ไม่มี เลข? พ.ศ.? หรือ? ค.ศ. ก่อน แล้วจึงตามด้วยเล่มที่มี? พ.ศ.? หรือ? ค.ศ.? น้อยมาก่อนมาก? เช่น
   KTP??? ??? ??? ??? KTP
   3800??? ??? ???? 3800
   ว232??? ??? ??? ? ว232
   2546??? ??? ???? 2547
   

ฝ่ายบริการผู้อ่าน
ชุมชน ขุมคลังทางปัญญา